Empregando ferramentas de código aberto para a caracterización da paisaxe. O plugin LecoS¶

Este caso de estudo é o resultado do borrador final do Graduado en Sistemas de Información Xeográfica levado a cabo por GeoPoint. Propuxemos estudar a paisaxe empregando o plugin Ecoloxía da Paisaxe (LecoS) en QGIS 2.01 Dufour. O estudo levouse a cabo na rexión central de Portugal, Municipio de Coimbra, cunha área total de 31940 ha, nas coordenadas xeográficas 40°12’11.84» Norte, 8°24’37.15» Oeste. Debido á nova reorganización administrativa o municipio dividiuse en 18 parroquias, que son maiormente áreas urbanas (Figura 1).

Localización xeográfica do municipio de Coimbra.¶

A caracterización da paisaxe lévase a cabo empregando índices cuantitativos deseñados a través de medicións da paisaxe. Estes índices empréganse despois para describir os trazos estruturais da paisaxe, para documentar a mudanza e as súas relacións coa presenza de varias especies ou grupos de especies (Turner et al, 2001;. Olsen et al, 2007;. Fidalgo et al. , 2009). O número de medicións é extremadamente elevada e poden calcularse ó nivel da paisaxe, de clase e de tesela (Turner et al, 2001;. Fidalgo et al, 2009.). As medicións poden calcularse dende a Cobertura do Terreo de Corine, usos do Terreo (COS 90 e COS 2006) ou mapas de cobertura do terreo producidos por nós. De acordo con Martin Jung (2012), as Estatísticas de Ecoloxía da Paisaxe (LecoS) é un módulo de QGIS empregado para calcular medicións da paisaxe en capas ráster. O resultado pode estar dispoñíbel en formato CSV.

Métodos¶

As medicións da paisaxe calculáronse usando a Cobertura do Terreo de Corine (CLC) dos anos 1990 e 2006. Para esta tarefa foi necesario transformar as coberturas en formato ráster con tamaño de cela de 50x50 metros. Empregamos a ferramenta do módulo de GRASS GIS r.to.raster presente na caixa de ferramentas de Procesamento e o nivel de clasificación CLC empregado previamente. Logo de transformar as coberturas calculamos as medicións no plugin Ecoloxía da Paisaxe (LecoS) utilizando o modelador gráfico (Figura 2).

Métricas da paisaxe calculadas para diferentes anos (1990 e 2006).¶

Calculamos a área de cobertura da terra, Proporción da Paisaxe, densidade de límites, número de parcelas, área coas parcelas máis grandes, área coas parcelas máis pequenas, distancia media da parcela e tamaño efectivo da grella (Táboa 1). As medidas de diversidade da paisaxe calculáronse mediante o índice de Shannon, o índice de Uniformidade e o índice de Simpson.

Resultados¶

Dende a análise das medicións da paisaxe calculadas atopouse que había un incremento no grao de perturbación humana e polo tanto unha maior fragmentación de usos entre 1990 e 2006. O número de parcelas de «Áreas Semi-Naturais Forestais» e «Áreas de Agricultura» diminuíron entre 1990 e 2006 (Táboa 1). Esta medida dá unha indicación das relacións de crecemento ou decrecemento dos procesos ecolóxicos entre poboacións e hábitat (Viana e Aranha, 2008). Tamén a ter en conta é a distancia media entre manchas, unha medida que permite entender o grao de fragmentación da paisaxe, a diminución de «Áreas Semi-Naturais Forestais» de 1990 a 2006 a costas do incremento de «Áreas Artificiais» (Táboa 1).

Modelo para calcular medicións da paisaxe en 1990.¶

Do 1990 ó 2006 incrementouse a diversidade, porén é coñecido que este resultado está relacionado de xeito directo coa transferencia entre a cobertura da terra, en particular perda de «áreas agrícolas» e «áreas Forestais e Semi-Naturais». O mesmo aconteceu coa uniformidade.

Conclusión¶

Foi posible determinar as medicións da paisaxe utilizando o plugin LecoS tendo en conta que a área de estudo presenta problemas de fragmentación debido ó elevado grao de perturbación humana. QGIS demostrou ser moi intuitivo e moi práctico no cálculo das medicións da paisaxe en ausencia de calquera restrición. É ademais robusto e viable en comparación con solucións de software propietarias. No futuro tentaremos aplicar este método a áreas que teñen problemas con especies invasoras para estudar este comportamento na paisaxe.

Referencias¶

Fidalgo, B., R. Salas, et al. (2009). «Estimation of plant diversity in a forested mosaic landscape: the role of landscape, habitat and patch features.» Revista Latinoamericana de Recursos Naturales 5 (2): 65-73.
Viana, Hélder; Aranha, José (2008) - Estudo da alteração da cobertura do solo no Parque Nacional da Peneda Gerês (1995 e 2007). Análise temporal dos padrões espaciais e avaliação quantitativa da estrutura da paisagem. X Encontro de Utilizadores de Sistemas de Informação Geográfica, 14 a 16 de Maio de 2008 – Oeiras.
Martin Jung (2012) LecoS - Un plugin de QGIS para levar a cabo estadísticas de ecoloxía da paisaxe, http://plugins.qgis.org/plugins/LecoS.
Olsen, L., V. Dale, et al. (2007). «Landscape patterns as indicators of ecological change at Fort Benning, Georgia, USA.» Landscape and urban planning 79: 137-149.
Turner, M. G., R. Gardner, et al. (2001). Landscape ecology in theory and practice: pattern and process. New York.

Autores¶

Este artigo entregouse en xullo de 2014 por André Duarte. El ten un Grao en Enxeñería en Recursos Forestais e un Máster en Recursos Forestais da Escola Superior Agrária de Coimbra. Graduado en Sistemas de Información Xeográfica por Geopoint. Actualmente colabora co Grupo Portucel Soporcel.